~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

................. * άρθρα, κείμενα, έρευνες, βιβλιογραφία από τον χώρο της ψυχολογίας... * σελίδα του περιοδικού "Υφος" *

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Το ασυνείδητο είναι έννοια της ψυχολογίας που, ενώ χρησιμοποιήθηκε από πολλούς στο παρελθόν, την σημερινή της ισχύ την έλαβε από τον Σίγκμουντ Φρόυντ.

Το ασυνείδητο μπορεί να περιγραφεί ως εκείνο το μέρος του μυαλού το οποίο "γεννάει" πολλές νοητικές διαδικασίες, οι οποίες εκδηλώνονται στο μυαλό του ατόμου χωρίς το άτομο να γνωρίζει την ύπαρξή τους. Αυτές οι διαδικασίες περιλαμβάνουν ασυνείδητα συναισθήματα, ασυνείδητες σκέψεις ή/και ιδέες, ασυνείδητες αντιλήψεις, ασυνείδητες αντιδράσεις, συμπλέγματα, φοβίες και κρυφούς πόθους και επιθυμίες.

Τετάρτη 26 Σεπτεμβρίου 2018

Alfred Adler: Η συμβολή του στην επιστήμη της ψυχολογίας

   Προσωπικότητες   


Ο Alfred Adler γεννήθηκε το 1870, ήταν το δεύτερο από τα έξι παιδιά μιας οικογένειας που ζούσε στα προάστια της Βιέννης. Ο ίδιος ως παιδί ήταν ιδιαίτερα ευαίσθητος και ασθενικός. Υπέφερε από ραχίτιδα και σπασμούς της γλωττίδας, προβλήματα που τον έθεταν σε σοβαρό κίνδυνο ασφυξίας και θανάτου όποτε φώναζε ή έκλαιγε. Αυτές οι άσχημες εμπειρίες ήταν που στη συνέχεια τον ενέπνευσαν να γίνει γιατρός.
Ο Adler κατάφερε να μπει στον κύκλο του Freud αφού υποστήριξε τις θέσεις του τελευταίου σε μια διάλεξη. Όπως ο Jung, στη συνέχεια άλλαξε πορεία στη θεωρία του σε σχέση με εκείνη του Freud. Λέγεται πως ο Freud υποτιμούσε τον Adler, σε αντίθεση με τον Jung, που τον θεωρούσε πολλά υποσχόμενο και με λαμπρές ιδέες. Ο Adler το αντιλαμβανόταν αυτό και προσπαθούσε να διορθώνει τους ανθρώπους που τον προσδιόριζαν ως ακόλουθο του Freud.
Ο Adler ανέφερε ότι η μητέρα του ήταν ευγενική, καλοσυνάτη, γεμάτη χιούμορ και αφοσιωμένη στα παιδιά της. Ωστόσο, γράφει πως “όταν ο μικρότερος αδελφός του γεννήθηκε, εκείνη μετέφερε την προσοχή της σε εκείνον και εγώ ένιωθα εκθρονισμένος. Έτσι, στράφηκα στον πατέρα μου, που ήμουν το αγαπημένο του παιδί”.
Αυτή η αναφορά του σκιαγραφεί δύο βασικές Αντλεριανές έννοιες: εκείνη της εκθρόνισης και της αδελφικής αντιπαλότητας. Η εκθρόνιση συμβαίνει όταν ένα μικρό παιδί, που αρχικά ήταν το κέντρο προσοχής, αντικαθίσταται από το νεοφερμένο βρέφος, το οποίο τώρα δέχεται όλη την προσοχή και το μεγαλύτερο μέρος της τρυφερότητας της μητέρας.
Το αποτέλεσμα είναι μια μορφή αδελφικής αντιπαλότητας. Η αδελφική αντιπαλότητα γενικά είναι ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε αδέλφια για την γονεϊκή προσοχή και αποδοχή.
Ο Adler δυσκολευόταν στο σχολείο. Ήταν απρόσεκτος με κακούς βαθμούς. Μάλιστα έμεινε στα μαθηματικά και χρειάστηκε να επαναλάβει το μάθημα. Ο δάσκαλος συμβούλεψε τον πατέρα του να τον πάρει από το σχολείο και τον ενθάρρυνε να τον ωθήσει να γίνει τσαγκάρης. Ωστόσο, ο μικρός Alfred και ο πατέρας του αρνήθηκαν και ο Alfred πείσμωσε, μελετώντας λεπτομερώς το μάθημα των μαθηματικών. Γρήγορα κέρδισε και πάλι την εμπιστοσύνη του δασκάλου του.
Αυτό το συμβάν επηρέασε τη θεωρία του με την έννοια της αντιστάθμισης ως απάντηση στα αισθήματα κατωτερότητας (άλλη μία συμβολή του διάσημου ψυχολόγου). Ο τρόπος που αντιδρούμε στα αισθήματα κατωτερότητας μπορεί να διαμορφώσει το άτομο που γινόμαστε.
Μπορούμε να τα παρατήσουμε και να νικηθούμε ή να παλέψουμε και να αλλάξουμε πρακτικές, να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες. Η αντιστάθμιση, στην αντλεριανή θεωρία, είναι η αντίδραση στις δυσκολίες μέσω της ανάπτυξης νέων τακτικών αντί για την απόγνωση και την αμφιβολία.
Μετά το σχολείο, ο Adler εισήχθη στην Ιατρική Σχολή της Βιέννης και το 1895 παίρνει πτυχίο Ιατρικής από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης. Κατόπιν, ακολουθεί η ειδίκευση στην Οφθαλμολογία και στη συνέχεια στην Ψυχιατρική. Μέσα από την επιρροή του Freud διαμορφώνει τη δική του θεωρία και αναπτύσσει μία μέθοδο ψυχοθεραπείας που ονομάστηκε Ατομική ψυχολογία, καθώς εστίαζε στη σημασία της προσωπικότητας.
Τον Μάιο του 1937, ενώ βρισκόταν σε περιοδεία διαλέξεων, ο Alfred Adler παρουσιάζει σοβαρό καρδιακό έμφραγμα και πεθαίνει. Η συνεισφορά του, ωστόσο, συνεχίστηκε και πολύ μετά το θάνατό του και διαμόρφωσε ένα μεγάλο μέρος των συζητήσεων στην ψυχολογική και ψυχαναλυτική σκέψη. Εξάλλου, ήταν ο πρώτος που διαφώνησε με βασικές αρχές της φροϊδικής θεωρίας.

___________
* από την: Εναλλακτική Δράση

Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου 2018

Κέντρο Ψυχαναλυτικών Ερευνών της Αθήνας, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ του ακαδημαϊκού έτους 2018-19

  ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ του ακαδημαϊκού έτους 2018-19  

Ινστιτούτο του Φροϋδικού Πεδίου
Κέντρο Ψυχαναλυτικών Ερευνών της Αθήνας
ΛΑΚΑΝΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ
Πληροφορίες και εγγραφές : pertesi@otenet.gr

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ (Ανοιχτά σε όλους τους συμμετέχοντες)
Το υποκειμενικό και το κοινωνικό επείγον (Ντόρα Περτέση)
- Έναρξη: 24.10.18
Η γυναικεία ψυχαναγκαστική νεύρωση στον Λακάν (Δημήτρις Βεργέτης)
- Έναρξη: 19.11.18
Μαθήμια και σχήματα του Λακάν (2) (Βλάσης Σκολίδης)
- Έναρξη: 1.11.18
Περατή και μη περατή ανάλυση (Ντόσια Αβδελίδη)
- Έναρξη: 29.1.19
Η κλινική της λεπτομέρειας και η περίπτωση του επείγοντος (Γεωργία Φουντουλάκη)
- Οι ημερομηνίες θα δοθούν προσεχώς.
Η ψυχανάλυση αντιμέτωπη με τα παιδιά και τους εφήβους (Μαρ. Φραγκιαδάκη & Βλ. Σκολίδης)
- Έναρξη: 12.11.18
Σχέση αντικειμένου: από το χαμένο αντικείμενο στο αντικείμενο α (Νατάσα Κατσογιάννη)
- Έναρξη: 13.3.19

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ (Ολιγομελείς ομάδες κατόπιν επιλογής μεταξύ των εγγεγραμμένων στο Πρόγραμμα, για εμβάθυνση σε συγκεκριμένη βιβλιογραφία. Αιτήσεις εγγραφής, μόνο ηλεκτρονικά, στον κάθε διδάσκοντα μέχρι τις 20 Οκτωβρίου 2018)
Από το ασυνείδητο στο ομιλούν σώμα (Μαρίνα Φραγκιαδάκη)
- Έναρξη: 21.1.19, αιτήσεις εγγραφής: frangiadaki@yahoo.fr
Η κωμική διάσταση του φαλλού (Ντόρα Περτέση) 
- Έναρξη: 9.1.19, αιτήσεις εγγραφής: pertesi@otenet.gr
Το ζήτημα της αλήθειας στη λακανική διδασκαλία (Δέσποινα Ανδροπούλου)
- Έναρξη: 16.1.19, αιτήσεις εγγραφής: d.andropoulou@gmail.com 
Μελέτη για μια επιστημονική ψυχολογία (Θάνος Ξαφένιας)
- Έναρξη: 25.1.19, αιτήσεις εγγραφής: axafenias@gmail.com 
Ο έρωτας στην ψύχωση (Δημήτρις Βεργέτης)
- Έναρξη: 24.11.18, αιτήσεις εγγραφής: 5dim@otenet.gr

ΚΛΙΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ (Μ. Φραγκιαδάκη, Βλ. Σκολίδης και άλλοι διδάσκοντες)
Κλειστό μηνιαίο σεμινάριο, αποκλειστικά για κλινικούς λακανικής κατεύθυνσης, επικεντρωμένο στην άρθρωση της θεωρίας με την πρακτική. Πληροφορίες και αιτήσεις συμμετοχής (μέχρι τις 10 Οκτωβρίου): frangiadaki@yahoo.fr και v.skolidis@gmail.com .
- Έναρξη: 10.11.18
ΕΛΛΗΝΟΓΑΛΛΙΚΕΣ ΗΜΕΡΙΔΕΣ
Στις 12-13.10.18, με προσκεκλημένο τον Philippe Hellebois, ψυχαναλυτή, μέλος της ECF και της AMP. (Παρασκευή 12.10: Ανοιχτή διάλεξη με θέμα «Μήπως είμαστε όλοι τρελοί;», είσοδος ελεύθερη. Σάββατο 13.10: Κλειστό σεμινάριο με θεωρητική εισήγηση και συζήτηση δύο κλινικών περιπτώσεων. Εγγραφές στο κλειστό σεμινάριο: pertesi@otenet.gr και v.skolidis@gmail.com )
Στις 22-23.2.19, με προσκεκλημένη την Véronique Voruz, ψυχαναλύτρια, μέλος της ECF, της NLS και της AMP.

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΝΩΡΙΜΙΑΣ
Σειρά διαλέξεων για ευρύτερο ακροατήριο, οι οποίες διεξάγονται στην αρχή του ακαδημαϊκού έτους, ώστε να διευκολύνουν τους αμύητους να έρθουν σε επαφή με τον ψυχαναλυτικό λόγο. Η συμμετοχή (50 ευρώ για 6 διαλέξεις κατανεμημένες σε τρεις συναντήσεις) συμψηφίζεται με την ετήσια εγγραφή για όσους επιλέξουν να συνεχίσουν το πρόγραμμα ψυχαναλυτικής εκπαίδευσης.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 5.10.18, ώρα: 19.30 – 22.30
Γεωργία Φουντουλάκη: Ψυχανάλυση ή ψυχοθεραπεία;
Βλάσης Σκολίδης: Εισαγωγή στην έννοια της διαστροφικής δομής

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 26.10.18, ώρα: 19.30 – 22.30
Νατάσα Κατσογιάννη: Ματαίωση, στέρηση, ευνουχισμός
Μαρίνα Φραγκιαδάκη: Το σύμπτωμα στην ψυχανάλυση

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9.11.18, ώρα: 19.30 – 22.30
Ντόσια Αβδελίδη: Η είσοδος στην ανάλυση
Δημήτρις Βεργέτης: Η έννοια του συμπτώματος στον Φρόυντ και τον Λακάν

Προϋποθέσεις εγγραφής στο Πρόγραμμα Ψυχαναλυτικής Εκπαίδευσης
Το πρόγραμμα ψυχαναλυτικής εκπαίδευσης απευθύνεται κατά κύριο λόγο σε λειτουργούς της ψυχικής υγείας καθώς και σε άτομα που ενδιαφέρονται για τη μελέτη της ψυχανάλυσης. Για την παρακολούθηση του προγράμματος απαιτείται τουλάχιστον ένα επίπεδο σπουδών δεύτερου έτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αιτήσεις κατ’ εξαίρεση αυτής της προϋπόθεσης μπορούν να συζητηθούν. Η εγγραφή γίνεται σε συνεννόηση με ένα από τα μέλη της διδακτικής ομάδας και υποβάλλεται υποχρεωτικά στην Ντόρα Περτέση. Ο αριθμός των θέσεων είναι περιορισμένος και τηρείται σειρά προτεραιότητας. Το ετήσιο ποσό εγγραφής είναι 150 ευρώ για φοιτητές και 250 ευρώ για επαγγελματίες. Το ποσό αυτό δεν καλύπτει τα έξοδα συμμετοχής στις Ελληνογαλλικές Ημερίδες.


Κέντρο Ψυχαναλυτικών Ερευνών της Αθήνας
Διεύθυνση: Ρεθύμνου 5, 1ος όροφος (Μετρό Βικτωρία, πλησίον Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου)
Πληροφορίες και εγγραφές : pertesi@otenet.gr
Αναλυτική παρουσίαση των μαθημάτων στον ιστότοπο του Κέντρου : www.centrerepsy.gr
Facebook : Κέντρο Ψυχαναλυτικών Ερευνών
CENTREREPSY.GR
Κέντρο Ψυχαναλυτικών Ερευνών της ΑΘήνας. Le Centre de Recherches Psychanalytiques d'Athènes a été créé par J.-A. Miller

Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου 2018

Η πρόκληση να σε λένε Φρόιντ

sigmund-josef_froyd.jpg

Αριστερά ο Σόγκμουντ Φρόυντ το 1926, δεκατρία χρόνια πριν το θάνατό του 
και δεξιά ο δισέγγονος του Γιόζεφ Κνόμπελ Φρόιντ
γράφει η  Νόρα Ράλλη *

Τι να πρωτορωτήσεις έναν εν ζωή Φρόιντ και μάλιστα επίσης ψυχαναλυτή όπως και ο πρώτος γνωστός σε όλους μας Φρόιντ, πατέρας της ψυχανάλυσης, Ζίγκμουντ; Ο Γιόζεφ Κνόμπελ Φρόιντ, δισέγγονος του Ζίγκμουντ, μας βγάζει ο ίδιος από το αδιέξοδο, απαντώντας με ειλικρίνεια και ευγένεια σε όλα: για τον ίδιο, για τον Ζίγκμουντ, για όσα τους ενώνουν και κυρίως για ό,τι αφορά το ερευνητικό του πεδίο: τις σχέσεις των γονιών με τους εφήβους.
Ο ίδιος διατήρησε την παράδοση, μένοντας πιστός στη «βαριά κληρονομιά» όπως χαρακτηρίζει ο ίδιος το έργο του προπάππου του: είναι κλινικός ψυχολόγος και ψυχαναλυτής παιδιών, εφήβων και ενηλίκων πάνω από τριάντα χρόνια, ιδρυτικό μέλος και καθηγητής στη Σχολή Κλινικής Ψυχαναλυτικής για Παιδιά και Εφήβους της Βαρκελώνης όπου και διαμένει.
Παράλληλα είναι μέλος της διευθύνουσας ομάδας της Ισπανικής Ομοσπονδίας Συλλόγων Ψυχοθεραπευτών (FEAP), κάνει μαθήματα, συντονίζει εργαστήρια και δίνει διαλέξεις ανά τον κόσμο. Είναι συγγραφέας βιβλίων που αφορούν την παιδική ηλικία και πολυάριθμων άρθρων σε εξειδικευμένα περιοδικά. Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία του «Γονείς: μια διαρκής πρόκληση» και «Γονείς και έφηβοι: μια διαρκής σύγκρουση», και τα δύο από τις εκδόσεις Πατάκη.
Από το Μεξικό όπου ήταν για μία ακόμη διάλεξη, έρχεται στην Αθήνα, στο πλαίσιο της «Αθήνα 2018 - Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου» του Δήμου Αθηναίων.
Θα μιλήσει σήμερα Σάββατο, στις 19.00, στο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, με θέμα «Γιατί είναι τόσο δύσκολη η εφηβεία;». Θα εξηγήσει τι συμβαίνει κατά τη μετάβαση από την παιδική στην ενήλικη ζωή και, πάντα από ψυχαναλυτική σκοπιά, θα δώσει απαντήσεις σε σημαντικά ζητήματα, όπως η ελευθερία, η έλλειψη διαλόγου, η εφηβική εξέγερση, τα ναρκωτικά, οι «κακές» παρέες, ο σχολικός εκφοβισμός, το χαρτζιλίκι, η σεξουαλικότητα και πολλά άλλα.
Σε μας απαντάει τόσο επιστημονικά όσο και προσωπικά. Εξάλλου, όπως παραδέχεται ο ίδιος από την αρχή, ένας από τους λόγους που ασχολήθηκε με την ψυχανάλυση, ήταν γιατί μέσω της προσωπικής του ψυχαναλυτικής διαδικασίας (κάτι που ανακάλυψε πρώτος ο πρόγονός του) κατόρθωσε να συμφιλιωθεί με το «βαρύ» αυτό όνομα που φέρουν και οι δυο τους: Φρόιντ!
● Ο Πιερ Μπουρντιέ αναφέρεται στο οικονομικό αλλά κυρίως στο πολιτιστικό κεφάλαιο που κληροδοτείται από τους γονείς στα παιδιά. Ως εγγονός του Ζίγκμουντ Φρόιντ πώς βιώσατε αυτού του είδους την κληρονομιά τόσο στα παιδικά σας χρόνια όσο και αργότερα;
Η αλήθεια είναι πως υπάρχει ένα «ειδικό βάρος» στο όνομα Φρόιντ, το οποίο και εγώ με τη σειρά μου έπρεπε να το κουβαλώ -ως «βάρος» και ως όνομα- στη ζωή μου. Επίσης συμφωνώ με τον όρο «βαριά κληρονομιά».
Το να είσαι δισέγγονος του Ζίγκμουντ Φρόιντ σημαίνει ακριβώς αυτό: μια βαριά κληρονομιά. Ωστόσο, ας μην ξεχνάμε πως είμαι ψυχαναλυτής. Και ως τέτοιος, έπρεπε να κάνω και την προσωπική μου ψυχανάλυση. Ευτυχώς δηλαδή, γιατί μέσα από αυτή τη διαδικασία σίγουρα βρήκα τα εφόδια που με βοήθησαν ώστε να μπορώ να κουβαλώ αυτή την «κληρονομιά» σε όλη μου τη ζωή.
● Τα προβλήματα στις σχέσεις των γονιών με τα παιδιά τους και οι τρόποι αντιμετώπισης που προτείνετε θεωρείτε ότι είναι υπαρκτά σε παγκόσμιο/καθολικό επίπεδο ή αποτελούν «πολυτέλεια» των αναπτυγμένων, δυτικών ή δυτικότροπων κοινωνιών;
Θεωρώ ότι τα προβλήματα μεταξύ γονιού και παιδιού καθώς και τα όσα έχω γράψει και αναφέρω σε ομιλίες μου ανά τον κόσμο, ισχύουν όλα αυτά... ανά τον κόσμο. Είναι, δηλαδή, παγκόσμια.
Προφανώς, σε κοινωνίες (χώρες ή τόπους) όπου δεν υπάρχει ή δεν έχει ακόμα κυριαρχήσει αυτό που ονομάζεται «κουλτούρα της οθόνης» ή «κοινωνία τού τώρα», τα παραπάνω φαινόμενα διαφοροποιούνται και ως προς τις γονεϊκές σχέσεις και ως προς τη λύση των προβλημάτων μέσα στην οικογένεια, ακριβώς γιατί τα προβλήματα διαφοροποιούνται από αυτά που ξέρουμε και βιώνουμε στον δυτικό (ή δυτικότροπο) κόσμο.
Το να μην είναι το παιδί συνέχεια πάνω από ένα κινητό ή μια τηλεόραση ή ένα βιντεοπαιχνίδι και ο γονιός να μην είναι και αυτός με τη σειρά του συνεχώς μπροστά από μια οθόνη και ταυτόχρονα να προσπαθεί να εκπληρώσει και πραγματοποιήσει σκοπούς και επιθυμίες (των παιδιών του, του συντρόφου του, του εργοδότη του ή του ίδιου) άμεσα, λες και τον κυνηγάει ο χρόνος, όταν όλα αυτά δεν συμβαίνουν ή έστω στον βαθμό που τα ζούμε, είναι φυσικό να μιλάμε με άλλους όρους.
Ωστόσο, φοβάμαι ότι η παγκοσμιοποίηση είναι ταχύτατη.
● Τονίζετε εμφατικά ότι τα παιδιά βλέπουν τους γονείς ως απαραίτητο πόλο σύγκρουσης, αλλά και οριοθέτησης. Παλαιότερα αναφερόμασταν με τον όρο «χάσμα των γενεών» (generation gap) για την κατάσταση αυτή. Πόσο ισχύει και σήμερα, πόσο κοντά και πόσο μακριά τοποθετούνται τα παιδιά από τους γονείς τους;
Πιστεύω ότι αυτό που ονομάζουμε «χάσμα των γενεών», οι μεγάλες, δηλαδή, διαφορές σε επίπεδο συμπεριφοράς, κουλτούρας και επικοινωνίας που συναντάμε μεταξύ δύο (πλέον) ή και περισσότερων γενεών είναι ότι ακριβώς χάνουμε αυτές τις στιγμές.
Είναι σαν να ξαναγίνονται οι γονείς έφηβοι, έχοντας όμως σεβασμό πως την ιδιότητα του γονέα. Οπότε δεν κατανοούν ότι πράγματι υπάρχουν διαφορές μεταξύ αυτών και των πραγματικών εφήβων, που είναι τα παιδιά τους. Το αντίθετο: προσπαθούν να διαγράψουν αυτές τις διαφορές!
Είναι πιο δύσκολο και σίγουρα πιο περίπλοκο για έναν γονιό να καθίσει να συζητήσει με το παιδί του - ειδικά στην εφηβεία. Γι' αυτό επιλέγει τον εύκολο δρόμο: θέτει όρια, βάζοντας φραγμούς. Τιμωρίες. Διατάζει. Είναι πιο εύκολο το να διατάζεις από το να συζητάς. Δεν υπάρχουν καβγάδες ή διαφωνίες...
Μα αν δεν υπάρχουν διαφωνίες, πού έγκειται η γονεϊκή λειτουργίαΠροσωπικά πιστεύω πως οι σημερινοί έφηβοι είναι πολύ μόνοι.
● Οι φωνές που θεωρούν τον ανθρώπινο υπερπληθυσμό σημαντικό παράγοντα απειλής και υποβάθμισης του πλανήτη ολοένα και πυκνώνουν. Θεωρείτε ότι επιστήμονες όπως εσείς, με δραστηριότητα και βιβλία όπως τα δικά σας που αναφέρονται στις σχέσεις των γονέων με τα παιδιά τους, θα έπρεπε να συμπεριλάβουν και αυτά τα ζητήματα στη θεματολογία τους;
Ναι. Παραδέχομαι πως θα έπρεπε να συμπεριλάβουμε το ζήτημα του υπερπληθυσμού όπως το περιγράφετε στη θεματολογία μας. Δυστυχώς, η καθημερινότητα θέτει τα δικά της ζητήματα ως προτεραιότητα και φαίνεται να μην υπάρχει χρόνος για την ανάδειξη του θέματος αυτού.
Ωστόσο, είναι βέβαιο πως αν οι έφηβοι, για τους οποίους μιλάω και γράφω, ήταν πιο ευαισθητοποιημένοι αλλά και πιο υπεύθυνοι απέναντι σε ζητήματα όπως η βιοποικιλότητα, το περιβάλλον και η οικολογία, τότε θα μπορούσαν να προχωρήσουν και σε πράξεις βοηθητικές προς όλα αυτά. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πολύ σκληρή: οι σημερινοί έφηβοι κοιτάνε μόνο την πάρτη τους!
Ζούμε σε μια ναρκισσιστική κοινωνία. Πολύ περισσότερο, ζούμε σε μια ναρκισσιστική εποχή. Σε αυτήν, το να δείξουμε ενδιαφέρον για κάτι άλλο εκτός από τον εαυτούλη μας, μοιάζει στην καλύτερη των περιπτώσεων απλά ως «εκκρεμότητα».
● Ερχεστε στην Ελλάδα στο πλαίσιο της διοργάνωσης «Αθήνα 2018 - Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου». Πιστεύετε ότι τέτοιες δράσεις, ειδικά όταν αφορούν το βιβλίο, μπορούν να αντιμετωπιστούν ως παράγοντες ανάδειξης της γνώσης;
Στην Ελλάδα έχω ξανάρθει, όταν πριν από κάποια χρόνια έγινε η παρουσίαση του πρώτου μου βιβλίου που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη. Από τότε, έχω συνεχώς την ίδια αίσθηση: πως πρέπει (συνειδητά χρησιμοποιώ το ρήμα «πρέπει») να ξαναγυρίσουμε πίσω στα βιβλία. Στη χαρά της ανάγνωσης.
Οικογενειακή φωτογραφία από το προσωπικό αρχείο του Γιόζεφ Κνόμπελ Φρόιντ | 
● Και κάτι πιο... προσωπικό: Πώς αισθάνεστε για τον προπάππο σας; Είστε και εσείς ψυχαναλυτής, έχετε το ίδιο επώνυμο, αλλά δεν είναι αυτά τα μόνα κοινά σας. Ο Ζίγκμουντ Φρόιντ έζησε προς το τέλος του την άνοδο του ναζισμού στην Ευρώπη. Το ίδιο ζείτε κι εσείς (όπως κι εμείς βέβαια) σήμερα: μια συνεχώς ανοδική πορεία του νεοναζισμού, μόλις μισό αιώνα μετά την πλήρη κυριαρχία του.
Η προσωπική μου ιστορία είναι μια κάπως διαφορετική ιστορία από του Ζίγκμουντ. Ο παππούς μου ήταν μέλος της οικογένειας Φρόιντ, που όμως έφυγαν πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η δική μου οικογένεια ήταν από την Αργεντινή, και εκεί έζησε ένα επίσης φασιστικό καθεστώς όταν οι στρατιωτικοί πήραν την εξουσία.
Το 1976 έδιωξαν όλη μου την οικογένεια από τη χώρα. Κάτι παρόμοιο συνέβη και στον προπάππο μου: Λίγο καιρό μετά την άνοδο του Αδόλφου Χίτλερ στην εξουσία, στα τέλη Μαΐου του 1933, τα βιβλία του Ζίγκμουντ κάηκαν στην πυρά μαζί με άλλα ψυχαναλυτικά συγγράμματα.
Επίσης, οι Εβραίοι απαγορευόταν να είναι μέλη επιστημονικών ομάδων (δεν είναι τυχαίο πως εκείνη την περίοδο και ώς το τέλος της ζωής του, ο Ζίγκμουντ άρχισε να ερευνά το πώς δρα η ψυχανάλυση στην ιστορία του εβραϊκού λαού - αυτά καταγράφηκαν στο τελευταίο του βιβλίο «Ο άνθρωπος Μωυσής και η μονοθεϊστική θρησκεία»).
Η ναζιστική εισβολή στην Αυστρία, τον Μάιο του 1938, σηματοδότησε τη μετανάστευση του Φρόιντ στο Λονδίνο. Ωστόσο, στις αρχές του αιώνα, ο Ζίγκμουντ έζησε στη Βιέννη και εκείνη ήταν μια λαμπρή εποχή για τον ίδιο και τις έρευνές του. Ωστόσο, με την είσοδο των ναζί στην Αυστρία, μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο ίδιος μάλλον είχε μια άρνηση να αποδεχθεί το τι συνέβαινε στην Ευρώπη...
Αυτή ακριβώς η ιστορία είναι και το σημείο που μας ενώνει, εμένα κι εκείνον: το να πρέπει να ζεις και να υποφέρεις τις συνέπειες των πολιτικών διώξεων.
Ο Γιόζεφ Κνόμπελ Φρόιντ στην προσωπική του ιστοσελίδα χρησιμοποιεί μια φράση του προπάππου του, Ζίγκμουντ, που όπως μας είπε, θεωρεί πως είναι λυτρωτική για το πώς βλέπουμε τα παιδιά, ακόμα και έναν αιώνα αφότου πρωτακούστηκε:
«Δεν θα μπορούσαμε να πούμε ότι κάθε παιδί όταν παίζει συμπεριφέρεται σαν ένα εφευρετικό συγγραφέα, καθώς δημιουργεί έναν δικό του κόσμο ή καλύτερα, αναδημιουργεί τα όσα ισχύουν στον πραγματικό κόσμο με τρόπο που να το ευχαριστείΘα ήταν λάθος μας να πιστέψουμε πως δεν παίρνει τον κόσμο αυτό στα σοβαρά. Το αντίθετο!  Παίρνει το παιχνίδι του πολύ στα σοβαρά και ξοδεύει τεράστια συναισθηματικά αποθέματα πάνω του! Το αντίθετο του να παίζει κανείς δεν είναι η σοβαρότητα. Είναι απλά η πραγματικότητα».

 Info

Στα ελληνικά κυκλοφορούν και τα δύο βιβλία του Γιόζεφ Κνόμπελ Φρόιντ, «Γονείς: μια διαρκής πρόκληση» και «Γονείς και έφηβοι: μια διαρκής σύγκρουση», και τα δύο από τις εκδόσεις Πατάκη.
Η ομιλία του είναι σήμερα, στις 19.00, στο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, αμφιθέατρο «Αντώνης Τρίτσης» (Ακαδημίας 50). Μαζί του θα συνομιλήσει ο μεταφραστής και κριτικός επιστημονικών βιβλίων Δημήτρης Σωκιαλίδης. Η συζήτηση θα γίνει στα αγγλικά με παράλληλη μετάφραση. Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.

Σάββατο 11 Αυγούστου 2018

Τζόναθαν Χάιντ "Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ" Σύγχρονες αλήθειες μέσα στην αρχαία σοφία

JONATHAN HAIDT

Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ
Σύγχρονες αλήθειες μέσα στην αρχαία σοφία
H υπόθεση της ευτυχίας είναι ένα βιβλίο για δέκα Μεγάλες Ιδέες. Κάθε του κεφάλαιο είναι μια προσπάθεια να έρθουμε σε επαφή με μια ιδέα που έχουν ανακαλύψει πολλοί πολιτισμοί του κόσμου – να την αμφισβητήσουμε υπό το πρίσμα όσων γνωρίζουμε σήμερα από την επιστημονική έρευνα και να αποσπάσουμε από αυτή τα διδάγματα που εξακολουθούν να ισχύουν στη σύγχρονη ζωή.
Ο βραβευμένος ψυχολόγος Τζόναθαν Χάιντ μας δείχνει με ποιον τρόπο η βαθύτερη κατανόηση της πανανθρώπινης σοφίας και των διαχρονικών αρχών της μπορεί να  εμπλουτίσει ή ακόμη και να μεταμορφώσει τη ζωή μας. Για τον σκοπό αυτό, εξετάζει στο φως της σύγχρονης επιστήμης την πολύπλευρη διαίρεση του νου μας, τη σημασία που έχει το πώς προσλαμβάνουμε τον κόσμο, τη λειτουργία της ανταπόδοσης στην κοινωνική ζωή, την έμφυτη μεροληψία μας, τις αντινομίες της επιδίωξης της ευτυχίας, τη σημασία της αγάπης, τις ευεργετικές συνέπειες της αντιξοότητας, τη δύναμη της πνευματικότητας, και τη σημασία που έχει για τη ζωή μας η συνοχή.
Ο Τζόναθαν Χάιντ είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Το ερευνητικό του αντικείμενο είναι η ηθική – τα συναισθηματικά της θεμέλια, οι πολιτισμικές της διακυμάνσεις και η αναπτυξιακή της πορεία. Ένας στόχος της έρευνάς του είναι να δείξει πώς μπορεί κανείς να προσεγγίσει τα ηθικά κίνητρα των αντιπάλων του με κατανόηση και σεβασμό. Έχει χαρακτηριστεί «ένας από τους 100 κορυφαίους στοχαστές του κόσμου» από τα περιοδικά Foreign Policy και Prospect.


ΣΕΙΡΑ | Επιστημονική Εκλαΐκευση Sci-clopedia 
Σελίδες 320, σχήμα 17x24, τιμή 16 ευρώ
ISBN 978-960-524-524-5

Κυριακή 13 Μαΐου 2018

Η "σχολή" των Ανθρωπίνων Σχέσεων από τον Elton Mayo

Tsakthan Daily14/5/2018
Η "σχολή" των Ανθρωπίνων Σχέσεων από τον Elton Mayo.
"Ένα από τα συμπτώματα μιας νευρικής κατάρρευσης που πλησιάζει είναι η πεποίθηση ότι η εργασία κάποιου είναι εξαιρετικά σημαντική".
- Bertrand Russell


Η εστίαση στο τυπικό επίπεδο των οργανωτικών σχέσεων και η εργαλειακή αντιμετώπιση του ανθρώπου ως στοιχείου της παραγωγής προσδίδουν μονομέρεια στη συγκεκριμένη θεώρηση της οργάνωσης. Κι αυτό το κενό ήλθε να καλύψει η θεωρία των ανθρωπινών σχέσεων, με πρόδρομο τον Henri Fayol που ερεύνησε το φαινόμενο της οργάνωσης της εργασίας στο μακρο-επίπεδο και προσπάθησε να διατυπώσει κάποιους γενικούς αφηρημένους κανόνες που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως το βασικό πλαίσιο συγκρότησης της οργανωτικής πραγματικότητας. Η ορθολογικοποίηση της οργάνωσης τόσο σε δομικό επίπεδο όσο και σε συλλογικό (ομαδικό) ή ατομικό μπορεί να οδηγήσει στη λειτουργική αναδιάρθρωση της οργάνωσης. Η πρακτική έκφραση του ορθολογισμού ήταν ο σχεδιασμός, η τμηματοποίηση και εξειδίκευση των επιμέρους έργων και καθηκόντων με σαφή και κανονιστικό τρόπο. Η πρότασή είχε δύο βασικά στοιχεία: σημασία συντονισμού και εξειδίκευσης στην ιεραρχικά δομημένη πυραμίδα. Η εκτέλεση των καθημερινών εργασιών πρέπει να γίνεται από τους υφιστάμενους και ο προϊστάμενος να μπορεί απερίσπαστος να αντιμετωπίζει τις περιπτώσεις που ξεφεύγουν από τα καθημερινά πλαίσια. Ο Fayol εισάγει στην οργανωτική θεωρία μια σειρά στοιχείων που βοηθούν στην πληρέστερη διερεύνηση της οργανωτικής συμπεριφοράς: εξουσία, πειθαρχία, καταμερισμός και εξειδίκευση, ανταμοιβή εργαζόμενου, μονιμότητα του προσωπικού. Η μονιμότητα αναλύεται ως ψυχολογικό στοιχείο που προσφέρει ουσιαστική αφοσίωση του εργαζόμενου στο καθήκον του. Παράλληλα προφέρει και στη βελτίωση των εργασιακών σχέσεων εξομαλύνοντας τις αντιθέσεις δημιουργώντας κλίμα συνέχειας και αναπαραγωγής των σχέσεων. Το πρόβλημα της θεωρίας του Fayol ήταν ότι κινιόταν σε αφηρημένο επίπεδο διατύπωσης τυποποιημένων και αφηρημένων αρχών χωρίς εξέταση ιδιομορφιών.

Συνέπεια της θεωρίας του Fayol ήταν να εγκαθιδρυθεί η νέα σχολή των Ανθρωπίνων Σχέσεων από τον Elton Mayo. Η κριτική του εστιάστηκε στο ότι η κυρίαρχη μέχρι τότε θέση στην οργανωτική θεωρία ήταν μονομερής και αντιμετώπιζε το οργανωτικό φαινόμενο στη βάση μιας ψυχρής ορθολογικότητας και υποστήριζε ότι βασική παράμετρος που κατευθύνει τις εκάστοτε συμπεριφορές ήταν η επιδίωξη του οικονομικού κέρδους.

Ο βασικός πυρήνας των απόψεων της νέας σχολής προήλθε από μια σειρά πειραμάτων που διεξήχθησαν στο πλαίσιο των ερευνών Hawthorn (προάστιο του Chicago όπου ήταν το εργοστάσιο ανταλλακτικών τηλεφωνικών συσκευών της Western Electric Co.) για τη μελέτη της στάσης και της συμπεριφοράς των εργαζομένων Έτσι συντελείται το πέρασμα από το μακροσκοπικό στο μικροσκοπικό επίπεδο. η ανθρώπινη συμπεριφορά θεωρήθηκε ως ιδιαίτερα πολύπλοκο σύνολο του οποίου η παρακίνηση μέσω οικονομικών κινήτρων αποτελούσε μόνο μία πτυχή. Ο εργαζόμενος θα μπορούσε να συμμετάσχει πιο ενεργά στην αύξηση της παραγωγικότητας με χρησιμοποίηση και άλλων τεχνικών (κοινωνικών, ψυχολογικών). Βασική θέση ήταν η αύξηση της παραγωγικότητας που επηρεάζεται από 3 παράγοντες:
α) φυσικό περιβάλλον της επιχείρησης
β) εργασιακή συμπεριφορά των εργαζομένων
γ) οικονομικά κίνητρα
Στα νέα πειράματα του Mayo διερευνάται:
α) η συμπεριφορά των εργατών απέναντι στην εργασία τους, και
β) η συμπεριφορά των εργατών όχι ως ατόμων αλλά ως μελών μιας ομάδας, δηλαδή ως συλλογικών και όχι ως ατομικών υποκειμένων.
Η δεύτερη διάσταση είναι που έφερε στην οργανωτική θεωρία την ανάλυση των άτυπων σχέσεων.
Έτσι, σημασία πλέον αποκτούν για τη εξήγηση της οργανωτικής συμπεριφοράς συνολικά η κοινωνική οργάνωση και οι κοινωνικές σχέσεις μέσα στο πλαίσιο του εργοστασίου, που περιβάλλουν και «κοινωνικοποιούν» τον εργαζόμενο διαμορφώνοντάς του μία συγκεκριμένη στάση απέναντι σε καταστάσεις και γεγονότα. Για πρώτη φορά έρχεται στο φως η οργανωτική πραγματικότητα ως ένα πολύπλοκο δίκτυο διαντιδράσεων και συμπεριφορών, δηλαδή ως ένα σύνολο κοινωνικών σχέσεων που δεν μπορούν να προσδιοριστούν με ακρίβεια από καμία καταγραφή όσο λεπτομερής και αν είναι.

Οι νέες βασικές έννοιες πάνω στις οποίες στηρίχθηκε η κατανόηση της εργασιακής συμπεριφοράς ήταν:
α) η ομάδα
β) οι ενδοομαδικοί κώδικες και κανόνες συμπεριφοράς
γ) η άτυπη μορφή οργάνωσης
Η καθημερινή επαφή του μεμονωμένου εργαζόμενου με την ομάδα των εργαζομένων, τα κοινά συμφέροντα και η κοινή αντίληψη «δένουν» τον εργαζόμενο.
Η ισχύς αυτών των άτυπων σχέσεων είναι τόσο δεσμευτική ώστε τις περισσότερες μορφές κυριαρχεί απέναντι σε οποιαδήποτε άλλη επιθυμία του ατόμου, ακόμη και σε εντολές της διοίκησης της επιχείρησης. Η ανάγκη ένταξης σε μία ομάδα, η επιβεβαίωση, η επιβράβευση, η αποδοχή από τους ομοίους αποτελούν ισχυρούς ψυχολογικούς μηχανισμούς που εξηγούν την μη οικονομικά ορθολογική συμπεριφορά των εργαζομένων.
Θανάσης Τσακίρης




Βεβηλώσεις
2012
Παναγιωτοπούλου Δανάη
Μουσική/Στίχοι: Παναγιωτοπούλου Δανάη/Παναγιωτοπούλου Δανάη
Am (a c a b)
Am
Στο δίπλα εργοστάσιο θρέφουν χέρια κραταιά
    F
κραδαίνουνε χαρτάκια ιερά μ' ένα στόμα
Am                                     Dm
ομοίους και ανόμοιους βαφτίζουν συντροφιά
    F         Bb             E          Am
σκαρώνουν δίδυμα κελιά γι' αγέννητα παιδιά

Με έκτακτα μνημόσυνα και μύθους αβαθείς
νοθεύουν τα μυστήρια της ζωής λωτοφάγοι
δε δίνομαι από επάγγελμα στην έλξη της πληγής
ξεθάβω με τα νύχια μου διόδους διαφυγής

| Dm | G C | Am | Dm G | G C | C | C |

Am

Τροφή, περιουσία, εργασία, εκβιασμός
ζωή, δημοκρατία, φασισμός, σωτηρία
το δίκαιο, το άδικο, ο τόπος σου κοινός
νοήματα στη φάκα τους κι η γλώσσα μας καπνός

Τα σύμβολα, τα σύμβολα δεν είναι ιερά
του χρόνου είναι σκλαβάκια στη σειρά περιμένουν
να πέσουν ένα ένα στα πηγάδια στην πυρά
και γύρω να κλωτσάν και να χορεύουνε παιδιά

Τα σύμβολα, τα σύμβολα δεν είν' κληρονομιά
δεν είναι στο μανίκι σου χαρτιά, καρβουνάκια
για δες τα που όλο πέφτουν στα πηγάδια στην πυρά

κι αν κάτι ζει ακόμα θα το πούνε τα παιδιά

https://www.youtube.com/watch?v=OH2pKMl9rTo

ΕΞΟΔΟΣ

ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΜΟΛΔΑΒΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ
Αλκυονίς, Ιουλιανού 42-46, Βικτώρια, 2108220008. Είσ.: € 5 (ανά ταινία).

Δευτέρα 14

18.30 Lautarii – Οι Τσιγγάνοι Πεθαίνουν από Αγάπη (Εμίλ Λοτεάνου, 1972)

21.00 Στις Ρεματιές με τα Βατόμουρα (Εμίλ Λοτεάνου)


ΕΝΤΟΣ
Δευτέρα 14 Μαΐου
ALPHA
23:50
Σκοτεινό Χωριό
The Village
Θρίλερ 2004 | Έγχρ. | Διάρκεια: 108'
Αμερικανική ταινία του Μ. Νάιτ Σιάμαλαν, με τους Γιοακίν Φίνιξ, Μπράις Ντάλας Χάουαρντ, Γουίλιαμ Χαρτ.Σε μια απροσδιόριστη παρελθούσα εποχή, οι κάτοικοι ενός απομονωμένου χωριού ζουν με το φόβο της ύπαρξης τρομακτικών μυθικών πλασμάτων στο γειτονικό δάσος. Μια μυστική συμφωνία υπάρχει ανάμεσά τους να μην πλησιάζει ο ένας στην περιοχή του άλλου, όταν, όμως, ένας νεαρός τραυματίζεται σοβαρά, η τυφλή αγαπημένη του αποφασίζει να διασχίσει το δάσος για να φέρει φάρμακα.
Στην τελευταία του καλή ταινία, ο Σιάμαλαν περιγράφει μια ασυνήθιστα ειδυλλιακή κοινότητα, η οποία μοιάζει να «τρέφεται» από τα ηθικά διδάγματα των πιονιέρων που έφτιαξαν το Νέο Κόσμο. Υπάρχει ωστόσο ένα τίμημα: κανείς δεν πρέπει να παραβιάσει τα όρια του χωριού και να έλθει σε επαφή με το τρομακτικό Άλλο που ζει παράπλευρα. Πρόκειται, λοιπόν, για μια αλληγορία της σύγχρονης Αμερικής, με συντηρητικό θρησκευτικο-ηθικολογικό υπόβαθρο – κάτι ανάλογο με τον «Οιωνό», αλλά πιο πιστευτά δοσμένο.

Σάββατο 21 Απριλίου 2018

Νευροεπιστήμονες ανακάλυψαν ένα τραγούδι που μειώνει το άγχος κατά 65% Marconi Union - Weightless (Official Video)

ΕΠΙΣΤΗΜΗ 
Νευροεπιστήμονες ανακάλυψαν ένα τραγούδι που μειώνει το άγχος κατά 65% 


 Της Carolanne Wright 

Άγχος – αυτό το συναίσθημα του φόβου, της ανησυχίας και του πανικού – δεν είναι σίγουρα κάτι καινούργιο. Ο Ιπποκράτης έγραψε γι’ αυτό τον τέταρτο π.Χ. αιώνα. Όπως έκανε και ο Søren Kierkegaard στη δεκαετία του 1860. Και ο Sigmund Freud ασχολήθηκε με αυτήν την διαταραχή το 1926. Ωστόσο, όταν ερχόμαστε στο παρόν βλέπουμε μια σημαντική άνοδο – ειδικά σε νέους ανθρώπους. 
Τα φαρμακευτικά προϊόντα είναι η κλασική και πιο διαδεδομένη θεραπεία για την αντιμετώπιση του άγχους (και πολύ κερδοφόρα). Η γνωστική θεραπεία είναι μια μέθοδος αντιμετώπισης, επίσης. Τα τελευταία χρόνια πολλοί επιλέγουν τεχνικές χαλάρωσης όπως ο διαλογισμός, η προσευχή, η γιόγκα, το μασάζ καθώς και η μουσικοθεραπεία. Τώρα, όμως, οι νευροεπιστήμονες στο Ηνωμένο Βασίλειο ανακάλυψαν ένα τραγούδι που οδηγεί σε δραματική μείωση, κατά 65 τοις εκατό, στο συνολικό άγχος 

… Άγχος & Γενιά Y 
Μια έρευνα του 2013 διαπίστωσε ότι το 57 τοις εκατό των αμερικανικών φοιτητριών πανεπιστημίου ανέφεραν επεισόδια “τρομερού άγχους”. Και στο Ηνωμένο Βασίλειο, η φιλανθρωπική οργάνωση YouthNet ανακάλυψε ότι το ένα τρίτο των νεαρών γυναικών και ο ένας στους δέκα νεαρούς άνδρες – υποφέρουν από κρίσεις πανικού. 
Η Marjorie Wallace, CEO της φιλανθρωπικής οργάνωσης Sane, πιστεύει ότι η γενιά Υ (αυτοί που γεννήθηκαν στη δεκαετία του 1980 και του 1990), ζει στην εποχή της απελπισίας. “Το να μεγαλώνεις ήταν πάντα δύσκολο, αλλά αυτή η αίσθηση της απελπισίας; Αυτό είναι καινούριο”, λέει. Η Rachael Dove γράφει στο περιοδικό Anxiety: η επιδημία που σαρώνει την γενιά Y: «Τι συμβαίνει λοιπόν? 
Η άνοδος της τεχνολογίας, η υπερβολικά προστατευτική ανατροφή των παιδιών και η “εκπαίδευση-εργοστάσιο” είναι μεταξύ των λόγων που οι ψυχολόγοι προτείνουν ότι οφείλεται αυτή η “επιδημία”. Ένας άλλος λόγος είναι η “πολυτέλεια” των “πολλών” επιλογών που έχουμε. Ο Pieter Kruger, ένας ψυχολόγος με έδρα το Λονδίνο, αναφέρει ότι η μέχρι τώρα έρευνα δείχνει ότι οι άνθρωποι που αισθάνονται ότι δεν έχουν επιλογή είναι στην πραγματικότητα πιο ανθεκτικοί – κυρίως επειδή μπορούν να κατηγορήσουν την ζωή ή τους άλλους όταν κάνουν μια λανθασμένη επιλογή. Από την άλλη, αν έχεις μια σειρά από επιλογές, στην περίπτωση του λάθους, μπορείς να κατηγορήσεις μόνο τον εαυτό σου. Η συγγραφέας Claire Eastham, συμφωνεί στο blog της We Are All Mad Here: “Ξοδεύω πολύ χρόνο να ανησυχώ για το τι πάω να κάνω με την ζωή μου. Οι προηγούμενες γενιές δεν είχαν επιλογή και δεν είχαν ανησυχία. Αν μας πουν τι πρέπει να κάνουμε παίρνει την πίεση μακριά.” 
Στη σύγχρονη εποχή μας, η λήψη αποφάσεων μπορεί να προκαλέσει ένα είδος παράλυσης. Συχνά, ερευνούμε μανιωδώς τις πολλές διαφορετικές επιλογές για, ας πούμε, ένα ζευγάρι παπούτσια. Τελικά, η υπερφόρτωση πληροφοριών θα μπλοκάρει όλο το εγχείρημα για ψώνια, αφήνοντας μας εξαντλημένους και ένοχους γιατί υπονομεύσαμε μια τέτοια φαινομενικά απλή εργασία. Η τεχνολογία συμβάλλει επίσης στην αύξηση του άγχους. Πολλοί από μας αισθανόμαστε εκτεθειμένοι χωρίς τα smartphones μας – και σπάνια δεν τα έχουμε μαζί μας. 
Οι κινητές συσκευές τείνουν να είναι το παράθυρο μας προς τον κόσμο και ενισχύουν την αίσθηση της σύνδεσης. Αλλά υπάρχει μια σκοτεινή πλευρά στην αίσθηση της ανάγκης να διατηρούμαστε στην κορυφή των κοινωνικών μέσων μαζικής ενημέρωσης – αλλιώς γνωστή ως “Fomo”, ή Fear of Missing Out. «Το “Fomo” είναι πραγματικό και μπορεί να είναι ένας σταθερός εθισμός που επηρεάζει τα επίπεδα του άγχους και την γενική αίσθηση της ευημερίας», λέει ο Kruger. 
Τα κοινωνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης μας επιτρέπουν να συγκρίνουμε τα πάντα – τις σχέσεις, τη διατροφή, το σώμα, την ομορφιά, τον πλούτο, το επίπεδο διαβίωσης – όχι μόνο με τους φίλους μας, αλλά και με διασημότητες. Και, όπως η έρευνα έχει δείξει, τα κοινωνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης «μπορεί να προκαλέσουν κατάθλιψη σε άτομα που συγκρίνουν τον εαυτό τους με άλλους.» Εκτός από την πλήρη αναθεώρηση του τρόπου ζωής μας και τον περιορισμό της έκθεσης μας στα κοινωνικά μέσα- και μαθαίνοντας να ζούμε με αφθονία επιλογών – νευροεπιστήμονες ανακάλυψαν ότι ακούγοντας ένα ειδικά σχεδιασμένο τραγούδι μπορεί να έχει βαθιά επίδραση πάνω στα επίπεδα του άγχους μας. Η δημιουργία της απόλυτης ξεαγχωτικής μουσικής 
Οι ερευνητές στο Mindlab International στο Η.Β. ήθελαν να μάθουν τι είδους μουσική προκαλεί την μεγαλύτερη κατάσταση χαλάρωσης. Στη μελέτη οι συμμετέχοντες προσπαθούν να λύσουν ένα δύσκολο παζλ – το οποίο προκαλεί έναν ορισμένο βαθμό στρες – ενώ συνδέονται με αισθητήρες. Παράλληλα, οι συμμετέχοντες ακούν μια σειρά από μουσικά κομμάτια καθώς οι ερευνητές μετρούν την εγκεφαλική δραστηριότητα, τον καρδιακό ρυθμό, την αρτηριακή πίεση και τον ρυθμό της αναπνοής τους. Αυτό που βρήκαν είναι ότι ένα μουσικό κομμάτι -το «Weightless» – οδήγησε σε εντυπωσιακή μείωση 65 τοις εκατό στο συνολικό άγχος των συμμετεχόντων, και μείωση 35 τοις εκατό σε συνήθεις τιμές φυσιολογικής ηρεμίας. 
Είναι ενδιαφέρον, ότι το κομμάτι είχε σχεδιαστεί ειδικά για να προκαλέσει αυτή την εξαιρετικά χαλαρή κατάσταση. Δημιουργήθηκε από την Marconi Union, οι μουσικοί συνεργάστηκαν με θεραπευτές ήχου και οργάνωσαν προσεκτικά τις αρμονίες, τους ρυθμούς και το μπάσο, με αποτέλεσμα την επιβράδυνση του καρδιακού ρυθμού και της αρτηριακής πίεσης του ακροατή, ενώ μειώνονται επίσης οι ορμόνες του στρες, όπως η κορτιζόλη. Στην πραγματικότητα, η μουσική είναι τόσο αποτελεσματική, που πολλές από τις γυναίκες που συμμετείχαν ένιωσαν υπνηλία – στο σημείο όπου ο επικεφαλής ερευνητής Dr. David Lewis-Hodgson συμβουλεύει να μην την ακούμε κατά την οδήγηση. Αλλά δεν χρειάζεται να πιστέψετε λέξη από τα παραπάνω. Ζήστε την εμπειρία για τον εαυτό σας εδώ: Μετάφραση spiritscience.gr από themindunleashed.com






Παρασκευή 6 Απριλίου 2018

Ο ομότιμος καθηγητής της Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Λάμπρος Χουσιάδας δεν υπάρχει πια. Έφυγε πλήρης ημερών, στα 93 του


Efthymia Sygkollitou

Στο καλό κι ευχαριστούμε για όλα Δάσκαλε!
(Λάμπρος Χουσιαδας, Καθηγητής Ψυχολογίας ΑΠΘ)

Ο ομότιμος καθηγητής της Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Λάμπρος Χουσιάδας δεν υπάρχει πια. Έφυγε πλήρης ημερών, στα 93 του. Η κηδεία του θα γίνει την Τρίτη 10 Απριλίου, ώρα 12 μ. στα Κοιμητήρια Αναστάσεως του Κυρίου. Η Ψυχολογία στην Ελλάδα του οφείλει πολλά. Είναι ο πρώτος καθηγητής που κατέλαβε έδρα Ψυχολογίας σε ελληνικό πανεπιστήμιο (πρώτα στα Ιωάννινα και μετά το 1965-66 στη Θεσσαλονίκη). Αυτός εξέλεξε και τους πρώτους καθηγητές που στελέχωσαν τις τότε έδρες Ψυχολογίας σε Γιάννενα και Αθήνα. 
Το νυν Τμήμα Ψυχολογίας του ΑΠΘ είναι κυριολεκτικά δημιούργημά του. Αυτός διάλεξε έναν έναν τους πρώτους συνεργάτες του, βοηθούς και επιμελητές τότε, οι οποίοι πέρασαν τις αρχές του ως παρακαταθήκη στο νυν Τμήμα Ψυχολογίας, ως μέλη ΔΕΠ πια. Είχα την τιμή και την τύχη να είμαι από τις φοιτήτριες των πρώτων του χρόνων στο ΑΠΘ, αλλά και από τους πρώτους συνεργάτες του.
 Οι αρχές που τον χαρακτήριζαν και προσπάθησε να μας τις περάσει ήταν η αυστηρή επιστημονική μεθοδολογία, το να είσαι αδέκαστος σε κρίσεις και εκλογές ακόμη και των "αντιπάλων" σου και η ...μνήμη. Δεν μπορείς, έλεγε, τη μια μέρα να υποστηρίζεις και να ψηφίζεις κάτι ή κάποιον με βάση ορισμένα κριτήρια και την άλλη με άλλα κριτήρια. Το όνομα "Εργαστήριο Λάμπρος Χουσιάδας" που πολλά χρόνια πριν είχαμε δώσει στην Αίθουσα του Εργαστηρίου Ψυχολογίας είναι από τις λίγες φορές που σε τέτοιες περιπτώσεις δεν είναι μια τυπική τιμή, αλλά ένα από καρδιάς ευχαριστώ για την παρακαταθήκη που άφησε στο Τμήμα Ψυχολογίας, και για το δρόμο που άνοιξε για την Ψυχολογία στην Ελλάδα. 
Καλό σου ταξίδι, αγαπητέ μας καθηγητά. Θα σε θυμόμαστε και θα σε ευγνωμονούμε.

Τρίτη 20 Μαρτίου 2018

Όταν η βιολογία συναντά την ψυχανάλυση

επιστημεσ

Για το βιβλίο Τα ίχνη της εμπειρίας - Νευρωνική πλαστικότητα και η συνάντηση της βιολογίας με την ψυχανάλυση των Francois Ansermet και Pierre Magistretti (μτφρ. Βασιλική Βακάκη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης - ΠΕΚ)

Του Γιώργου Λαμπράκου
Σε ένα από τα κείμενα της μεσαίας περιόδου του («Μια δυσκολία στον δρόμο της ψυχανάλυσης», 1917) ο Φρόιντ γράφει πως στους Νέους Χρόνους ο ανθρώπινος ναρκισσισμός δέχτηκε τρία καίρια πλήγματα: το «κοσμολογικό», που το επέφερε ο Κοπέρνικος (η Γη δεν είναι το κέντρο του ηλιακού μας συστήματος, πόσο μάλλον ολόκληρου του σύμπαντος)· το «βιολογικό», που το επέφερε ο Δαρβίνος (ο άνθρωπος δεν είναι θεϊκό, αλλά φυσικό δημιούργημα: ένα ζώο που, όπως και τα άλλα, υπόκειται στην εξέλιξη μέσω φυσικής επιλογής)· και το «ψυχολογικό», που το επέφερε ο ίδιος ο επινοητής της ψυχανάλυσης (ο άνθρωπος ελέγχεται κυρίως από το ασυνείδητο: η συνείδηση διαδραματίζει κατά τη συμπεριφορά του ρόλο πολύ μικρότερο από όσο ανέκαθεν ο ίδιος πίστευε και, κυρίως, ήθελε να πιστεύει). 
Ο άνθρωπος μοιάζει να είναι ένα έρμαιο κρυφών μέχρι πρότινος δυνάμεων.
Και τα τρία πλήγματα, μα κυρίως το δεύτερο και το τρίτο, είχαν και έχουν ριζικές συνέπειες, μεταξύ άλλων, για τη σύγχρονη αντίληψη περί ελευθερίας, καθώς μοιάζει να μας οδηγούν λίγο-πολύ στον ντετερμινισμό: η μεν βιολογία στην αναγωγή της συμπεριφοράς στο εγκεφαλικό όργανο (με έμφαση στο γονιδίωμα που μας έχει κληροδοτηθεί), η δε ψυχανάλυση στην αναγωγή της συμπεριφοράς στο ψυχικό όργανο (με έμφαση στο ασυνείδητο τμήμα του). Ο άνθρωπος μοιάζει να είναι ένα έρμαιο κρυφών μέχρι πρότινος δυνάμεων που ξαφνικά, μέσω των πορισμάτων αυτών των δύο επιστημών οι οποίες γνώρισαν ραγδαία άνθηση στον 20ό αιώνα, είχαν αποκαλυφθεί και του είχαν στερήσει ένα βασικό νόημα της ύπαρξης του: το ότι η ζωή του είναι σε μεγάλο βαθμό στο χέρι του.
Είναι όμως έτσι τα πράγματα; «Ναι, και μαζί όχι ακριβώς», υποστηρίζουν ο καθηγητής παιδοψυχιατρικής και ψυχαναλυτής François Ansermet και ο καθηγητής νευροεπιστημών Pierre Magistretti, συγγραφείς του τόμου Τα ίχνη της εμπειρίας: νευρωνική πλαστικότητα και η συνάντηση της βιολογίας με την ψυχανάλυση. Με κεντρικό άξονα την επιστημονικά κατοχυρωμένη έννοια της νευρωνικής πλαστικότητας ή νευροπλαστικότητας, οι συγγραφείς πρεσβεύουν πως τα ίχνη που αφήνουν οι εμπειρίες εγγράφονται στο ασυνείδητο και το διαμορφώνουν ανάλογα, συγκροτώντας μια εσωτερική πραγματικότητα που ωστόσο δεν εμπλέκει μόνο την ψυχή, αλλά και το ίδιο το σώμα, δηλαδή τον εγκέφαλο.
DSCAprilCoverΟι έρευνες του Έρικ Καντέλ (Νόμπελ Ιατρικής 2000) οδήγησαν στην ανακάλυψη της νευροπλαστικότητας κι έκτοτε πολλοί επιστήμονες διερευνούν τις συνέπειές της. Καθώς «εκείνο που αποκτάται με την εμπειρία αφήνει ένα ίχνος το οποίο τροποποιεί ό,τι υπήρχε προηγουμένως», ο εγκέφαλος αποδεικνύεται πως είναι ένα «ιδιαίτερα δυναμικό όργανο», θεωρία που ήρθε να αντικαταστήσει την καθιερωμένη άποψη για τη διαχρονική σταθερότητα του εγκεφάλου. Και όχι μόνο αυτό: μέσω της νευρογένεσης το άτομο, και δη το ενήλικο, δεν σταματά να αναπτύσσει νέους νευρώνες στον εγκέφαλό του. Οι συγγραφείς ενώνουν λοιπόν τις γνώσεις που τους προσφέρουν οι δύο τομείς στους οποίους ειδικεύονται (βιολογία-νευροεπιστήμη και ψυχιατρική-ψυχανάλυση) και, πρωτίστως μέσω της νευρωνικής πλαστικότητας, πασχίζουν να αποδείξουν το εκ πρώτης όψεως παράδοξο ότι «το άτομο φαίνεται να είναι έτσι γενετικά προκαθορισμένο ώστε να μην είναι γενετικά προκαθορισμένο», όπως επίσης ότι κάθε άτομο είναι κυριολεκτικά μοναδικό.
Κάθε εμπειρία αφήνει ένα ίχνος και έτσι «ο χρόνος ενσαρκώνεται». 
Κάθε εμπειρία αφήνει ένα ίχνος και έτσι «ο χρόνος ενσαρκώνεται». Όπως τονίζουν οι συγγραφείς, η έννοια του ίχνους είναι κυριολεκτική, όχι μεταφορική, και ενέχει μια τριπλή διάσταση: είναι συναπτικό (δηλαδή εγγράφεται στις συνάψεις, τις ζώνες επαφής των νευρώνων: εδώ βασίζονται στη νευροεπιστήμη), είναι ψυχικό (εδώ βασίζονται στον Φρόιντ) και τέλος είναι σημαίνον (εδώ βασίζονται στον από μια άποψη καλύτερο, και από μιαν άλλη χειρότερο, μαθητή του Φρόιντ, τον Λακάν). Η πρώτη διάσταση δίνει έμφαση στον άνθρωπο ως βιολογικό ον και στη σχέση του με το περιβάλλον, σχέση κατά την οποία εκφράζεται καθώς και μεταβάλλεται το γενετικό του φορτίο (επιγένεση). Η δεύτερη διάσταση δίνει έμφαση στον άνθρωπο ως ψυχ(ονοητ)ικό ον και κυρίως στο πώς δημιουργείται η εσωτερική του πραγματικότητα, όχι μόνο από τα πραγματικά συμβάντα της ζωής του, αλλά και από αλλεπάλληλες εσωτερικές διεργασίες που είτε τον απομακρύνουν από τα πραγματικά συμβάντα, είτε γεννούν καινούργια, φαινομενικά από το πουθενά (φαντασίωση). Η τρίτη διάσταση δίνει έμφαση στον άνθρωπο ως γλωσσικό ον που, σε συνδυασμό με τις άλλες δύο διαστάσεις, οδηγείται στα σημαινόμενα με τα οποία αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει τον κόσμο, εξωτερικό και εσωτερικό.
Έτσι, η ανθρώπινη συμπεριφορά «καθορίζεται από την αντίληψη της εξωτερικής πραγματικότητας, αλλά και από την ασυνείδητη εσωτερική πραγματικότητα που παρεμβαίνει σε τούτη την αντίληψη». Εδώ, βιολογία και ψυχανάλυση ενώνουν τις δυνάμεις τους για να φτάσουν στο συμπέρασμα πως «η αντίληψη της εξωτερικής πραγματικότητας συνιστά μια φυσιολογία των αισθήσεων, ενώ η αντίληψη της εσωτερικής πραγματικότητας συνιστά μια φυσιολογία του ασυνειδήτου». Όπως γράφουν εύστοχα οι μελετητές, η ζωή μας είναι ένα «μόνιμο πηγαινέλα ανάμεσα στη στιγμή (εκεί όπου δρουν τα πρωταρχικά αισθητικά συστήματα) και στην ανάκληση των αναπαραστάσεων (εκεί όπου δρουν τα συστήματα μνήμης)».
dali sigmund freud e28093 morphology of skull of sigmund freud 1938
    Σκίτσα του Σαλβαδόρ Νταλί, σπουδές πάνω στο «κρανίο» του Σίγκμουντ Φρόιντ.
Ποιος είναι ο ρόλος του


 ψυχαναλυτή-θεραπευτή σε αυτό το νέο θεωρητικό πλαίσιο; Εάν και εφόσον «η επιγενετική διεργασία, τελεστής της οποίας είναι η πλαστικότητα, απομακρύνει το υποκείμενο από τον γενετικό του προκαθορισμό», τότε αυτός γίνεται «ο χειριστής της πλαστικότητας», δηλαδή εκείνος που θα βοηθήσει το πάσχον υποκείμενο να ωθεί τον εαυτό του σε εμπειρίες που θα εγγράφουν ίχνη υπέρ και όχι κατά της ζωής του, χωρίς φυσικά να αγνοείται ή να παραμελείται η όποια τάση του υποκειμένου για εντροπία (η φροϋδική ορμή του θανάτου). Με άλλα λόγια, η ιδιαιτερότητα του ανθρώπου βρίσκεται στη «χαλάρωση της κληρονομικότητάς του», όπως αναφέρει ο Ηλίας Κούβελας στη χρήσιμη εισαγωγή του, επικαλούμενος μια φράση του νομπελίστα βιολόγου Φρανσουά Ζακόμπ. Ωστόσο, οι συγγραφείς παραδέχονται πως αυτή η διαδικασία ενέχει τους περιορισμούς της, βιολογικούς και ψυχικούς (καθώς και άλλους, που δεν είναι της παρούσης): στην αντίθετη περίπτωση το άτομο δεν θα μπορούσε να έχει «ταυτότητα», δηλαδή μια αρκετά σταθερή διαχρονικά κατάσταση. Το ότι δεν μπορούμε έτσι απλά να πάρουμε τη ζωή μας στα χέρια μας και να την κάνουμε ό,τι θέλουμε δεν πρέπει εντούτοις να μας κάνει να ξεχνάμε πως όχι μόνο οι πρώιμες εμπειρίες μας, αλλά κάθε νέα εμπειρία που έχουμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας θα διαμορφώσει αναλόγως (δηλαδή προς το θετικό ή προς το αρνητικό) τον εγκέφαλό μας και συνεπώς τη ζωή μας.
Οι συγγραφείς εμπλέκουν συστηματικά στη μελέτη τους πολλές διεργασίες, από τη μάθηση και τη μνήμη έως τη δημιουργία αναπαραστάσεων και την έννοια της ορμής.
Τολμηρή, καθώς πασχίζει να φέρει κοντά δύο αρκούντως διαφορετικές θεωρήσεις για τον άνθρωπο, μα και αναγκαία, καθώς δεν επιτρέπεται οι βιολογικές επιστήμες να αγνοούν τόσο επιδεικτικά τα πορίσματα της ψυχανάλυσης και τανάπαλιν, η εν λόγω μελέτη είναι γραμμένη με προσεγμένο και γλαφυρό ύφος (οι τίτλοι των 15 κεφαλαίων είναι παιγνιωδώς διατυπωμένοι ώστε να τραβούν την προσοχή: «Η αιμομειξία και το ψυγείο», «Η Φερράρι και η νταλίκα», κ.ά.), εξηγεί κάθε βιολογική και ψυχολογική έννοια που θα δυσκόλευε τον μέσο αναγνώστη, και παράλληλα, θέλοντας και μη, ανακινεί ερωτήματα που άπτονται της φιλοσοφίας (ιδίως της υλιστικής και φυσιοκρατικής, όπου νους και εγκέφαλος, ψυχή και σώμα, είναι κατηγορικά και όχι ουσιοκρατικά διακριτές υποστάσεις). Οι συγγραφείς εμπλέκουν συστηματικά στη μελέτη τους πολλές διεργασίες, από τη μάθηση και τη μνήμη έως τη δημιουργία αναπαραστάσεων και την έννοια της ορμής. Προβαίνουν δε σε έναν ενδιαφέροντα πλην όμως επισφαλή συσχετισμό ανάμεσα στο ασυνείδητο και στην αμυγδαλή, καταλήγοντας πάντως στο ότι «το ασυνείδητο θα πρέπει να οριστεί περισσότερο δυναμικά παρά εντοπιστικά».
«Ο κύριος ασθενής με τον οποίο ασχολούμαι είναι ο ίδιος μου ο εαυτός», έγραψε ο Φρόιντ το 1897, την εποχή που ενέτεινε την περίφημη αυτοανάλυσή του η οποία έμελλε να καταλήξει στη συγγραφή του σημαντικότερου έργου στις ανθρωπιστικές επιστήμες του 20ούαιώνα (Η ερμηνεία των ονείρων, 1900). Αυτό θεωρώ πως είναι και το αισιόδοξο πνεύμα με το οποίο είναι γραμμένα τα Ίχνη της εμπειρίας: η νευρωνική πλαστικότητα ανοίγει νέους δρόμους για βελτίωση της ψυχικής και σωματικής υγείας μέσω και της (αυτο)ανάλυσης, διανοίγοντας συγχρόνως τη δυνατότητα για τη μόνη εσώτερη ελευθερία που μπορούμε μάλλον να αποκτήσουμε. Η συγκεκριμένη ελπιδοφόρα προοπτική επιβεβαιώνει αυτό που θα ονόμαζα «πεσιμιστικό οπτιμισμό» του Φρόιντ σχετικά με τη δυνατότητα βελτίωσης του πάσχοντος υποκειμένου, κάτι που το 1895 είχε ονομάσει μετατροπή της «υστερικής εξαθλίωσης σε κοινή δυστυχία». Ή, όπως το εξέφρασε ο Καρούζος, το πώς να βρούμε τον τρόπο «να υπάρχουμε κάπως αναπαυτικά δυστυχισμένοι». Δεν είναι το παν, δεν είναι όμως και λίγο. 
 * Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΜΠΡΑΚΟΣ είναι συγγραφέας και μεταφραστής.

~~~~~~~~~~~~~

Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α

Ευχαριστίες
Πρόλογος στην ελληνική έκδοση
Πρόλογος
1 Η πολική αρκούδα και η φάλαινα
Τι συνεπάγεται η πλαστικότητα
2 Ο Ντιέγκο και ο Χάυντν
Αντίληψη και αναμνήσεις
3 Ένα αίσθημα αναστολής στις όχθες της λίμνης Τραζιμένο
Η μοίρα της αντίληψης
4 Aplysia, αρουραίος, άνθρωπος
Από την εμπειρία στο ίχνος
5 Ξεχνώντας το όνομα του Σινιορέλλι
Συναπτικό ίχνος και ψυχικό ίχνος
6 Η Κλαίρη και ο πάπας
Αντιλήψεις και συναισθήματα
7 Το γάλα και ο ήχος της πόρτας
Ψυχικά ίχνη και σωματικές καταστάσεις
8 Άνθρωπος και λύκος
Φαντασίωση, αντικείμενο και πράξη
9 Ένα απρόσμενο τηλεφώνημα
Προέλευση και κατάληξη των ορμών
10 Η αιμομειξία και το ψυγείο
Ηδονή και δυσαρέσκεια
11 Φρόυντ και Τζέιμς
Ας συνοψίσουμε...
12 Ήξεις, αφήξεις ουκ εν τω πολέμω θνήξεις
Η πλαστικότητα του γίγνεσθαι και το γίγνεσθαι της πλαστικότητας
13 Το ζεύγος μπροστά στο κόκκινο φανάρι
Οι επιδράσεις της εσωτερικής πραγματικότητας
14 Η ώρα των ιχνών
Ασυνείδητο, μνήμη και απώθηση
15 Η Φερράρι και η νταλίκα
Πέρα από το φαντασιακό σενάριο
Επίλογος
Βιβλιογραφία

~~~~~~~~~~~~~~~

ixni empeiriasΤα ίχνη της εμπειρίας
Νευρωνική πλαστικότητα και η συνάντηση της βιολογίας με την ψυχανάλυση
Francois Ansermet, Pierre Magistretti
Μτφρ. Βασιλική Βακάκη
Επιμ. Ηλίας Κούβελας, Νίκος Κουμπιάς, Μαριλένα Παπαϊωάννου
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2015
Σελ. 236, τιμή εκδότη: €18,00
politeia link




_____________________